Slag bie Wasschappel

Zeêland in 1274

De Slag bie Wasschappel was een slag die plaetsvond op 4 juli 1253 bie Wasschappel tussen Holland en Vlaonderen.

Anloôp

Zeêland wier allang betwist deur de graeven van Vlaenderen en 'Olland. In 1012 wier door keizer Hendrik II de Zeeuwse eilanden en 't gebied dat laeter de Vier Ambachten zou oôre, beleênd an Boudewijn IV. Deur de Investituurstrijd viel 't gebied vanaf 1076 egter onder de graef van 'Olland, as leên van Vlaonderen. Dit leidde toet verschillende schermutselingen tussen Vlaenderen en 'Olland. In 't Verdrag van Brugge van 1167 wier bepaeld da Zeêland bewesten Schelde geregeerd wier as condominium, wibie de soevereiniteit gedeêld wier deur Vlaonderen en 'Olland.

Gwijde van Dampierre was mee z'n halfbroers Jan en Boudewijn van Avesnes verwikkeld in de Vlaams-Henegouwse Successieoorlog. In juli 1246 wier Willem II van Vlaanderen deu een uutspraok van Lodewijk IX van Frankriek en bisschop Odo van Tusculum, de jure erkend as erfgerechtigde in Vlaonderen, terwijl Henegouwen wier toe'ewezen an Jan van Avesnes, de ouwste zeune uut Margaretha van Constantinopel's eeste huwelijk. Willem overleed echter op 5 meie 1251 an z'n verwondingen op'elôpen tiejens een steekspel te Trazegnies. Z'n jongere broer, Gwijde van Dampierre, twidde zeune van de regerende gravin Margaretha van Constantinopel, wier deermee erfgerechtigde op de troon in Vlaonderen. In 1248 nam Lodewijk IX van Frankriek echter deel an de Zevende kruustocht weervan hie pas vromme kwam in 1254. Jan van Avesnes begreep ongertussen dat z'n moewder Henegouwen niet zou ofstôaan en kwam in opstand tegen hur. Hie vong een bondgenoot in graaf Willem II van Holland met wiens zuster Aleid van Holland hij trouwende.

Voh Willem II was de ansluuting bie't Uus van Avesnes un mogelukhied om de 'eerschappij over Zeêland tun westen van de 'Onte te verkriege. 'T kwam toet een conflict toen'n, vanaf 1248 koônienge van 't Heilige Roômse Riek, wiegerde leenhulde te briengen an Margaretha van Constantinopel. Sins Willem koônienge was, bestoeng naemelijk de vreêmde situatie da ie leenman was van Margaretha, omda ie Zeêland bewester Schelde als graaf van 'Olland in achterleen ô van eur. As koônienge was ie echter leenheer van Margaretha.

Op de rieksdag in 1252 verklaerde Willem Margaretha van eur lenen vervallen en wees dizze toe an z'n zwaeger Jan van Avesnes. Margaretha begon ierop een groôt leger van bondgenoten uut Bourgondië, Poitou, Frankrijk, Picardië en Henegouwen en huursoldaten te verzaemelen en vroeg Willem di nae leenhulde af te leiën. Dizze wiegerde dat volgens Meyerus onder de woorden "Zou ik, opperheer van Duitsland, wegens goederen, die aan het rijk toebehoren aan een ander trouw zweren? Met zulk een schande laat ik mij nimmer overdekken! Margaretha is mijn vazallin en zij zal het blijven."

Ierop zou Margaretha ebruuk è emaekt van een liste. 'Ertog Hendrik III van Brabant zou in Antwerpen een vredesconferentie è eorganiseerd wi ie Willem vastield terwiel Margaretha de aanval liet voorbereiën deur heur zeunen Gwijde en Jan van Dampierre.

De slag

Gwijde en Jan van Dampierre scheêpte volgens Melis Stoke een leger van ridders en ambachtslieden in't laeter verzwolgen Waterdunen in. De vohbereidiengen viele dermaete op dat de mannen van Willem II enoeg tiet oôh om zich voh te bereiën. Dizze wier di bie esteund onder andere deur Diederik VI van Kleef.

Uuteindeluk voere de Vlaemienge ni Walcheren en gienge bie Wasschappel an land. Melis Stoke vertelt in z'n Rijmkroniek da Floris de Voogd, broer van Willem II, toet ridder eslaegen wier toen ze de vijand zaege, wasschijnluk om 't moreel op te vijzelen. De Vlaemiengen wiere opewacht deur een Zeêuws-'Ollands leger onder Floris de Voogd en Diederik VI van Kleef. 'T eêste schip oôh Vleamse en Franse ridders aan boord, in plaets van de ebrukeluke (kruis)boôgschutters die di nae dekkienge konde gee an de ridders. Nog voh dat de ridders hun paeren oôh ontscheêpt wiere ze an evalle. Ierdeur moeste de ridders te voet strijde en krege gin kans om in formatie te komme. Naebie oalle Vlaemingen wier edoôd of evange enome. Gwijde en Jan van Dampierre waeren tweê van de gevangene. Gwijde liep verwondiengen op an beie bènen en hinkte de rest van z'n leven, terwiel Jan een oôg moest misse.

Willem II zou in Antwerpen op de 'oogte wizze esteld van de aanval. Ie kwam an bie 't strijdtoneêl toen de strijd tun einde liep, dan we kort durnae.De graaf van Guisnes gaf zich over zôdrae ie 'oorde dat Willem II mee z'n troepen was anekomme op Walcheren. De gevangene moeste hun waepens inlevere en zich ontklede vohdat ze in vrijeid wiere esteld. Voh de edelen moest een losgeld betaeld oôre. Tegen betaling van een groot bedrag werden Gwijde en Jan vrijgelaten.

Naesleêpe

De slag was één van de zwaerste nederlaegen die een Vlaems leger ooit oôh elé. In juli 1255 wier een waepenstilstand eslote, nae de doôd van Willem II op 28 jannewari 1256 in West-Friesland evolgd deur een vrede nae uutspraek van de Dit de Péronne, een arbitrage onder koônienge Lodewijk IX van Frankrijk. De 'Ollandse graaf moest nog steeds leenulde afleie an de Vlaemse graaf voh Zeêland bewester de 'Onte, mè der was gin spraeke mi van een condominium. De eluft van de inkomsten die anvankelijk ni de Vlaemse graaf gienge, kwaeme nu toe an Floris de Voogd, die as regent optrad voh Floris V. Toen Jan van Avesnes overleed in 1257 leek de eêle situatie een overwinnienge voh Margaretha in de Vlaems-Henegouwse Successieoorlog. De schuldelast van de Vlaemse overeid was echter dusdanig estege, da de steden meer privileges krege in ruul voor kapitaal.

'T lag in de bedoelienge van Margaretha dat Zeêland een apart graafschap onder Floris de Voogd zou oôre, afankeluk van Vlaenderen. Floris de Voogd overleêd echter in 1258 tiedens een toernooi, wi nae de ouwe situatie trugkeerde, toet ergernisse van Vlaenderen. Dit wier nog versterukt toen Floris van Avesnes in 1272 stadouwer van Zeêland wier. In 1290 leide dit toet de gevangenneming van Floris V deur Gwijde van Dampierre tiedens vredesbesprekingen in Biervliet op initiatief van 'ertog Jan I van Brabant. Floris wier pas vrie elaete nae leenschap te èh toe ezeid voh Zeeland en de betaelienge van een schattieng. Uuteindeluk trok'n zich niets an van de edaene toezeiïngen, afezie van een kleine betaelienge van de schattieng.